gry
W zeszłym roku duże zainteresowanie wywołało stwierdzenie, że gry komputerowe mogą być wykorzystywane do rozwoju intelektualnego lub – mówiąc precyzyjniej – zwiększania możliwości poznawczych. Idea jest prawdopodobnie tak stara jak same gry, ale do tej pory podchodzono do niej dość sceptycznie.
Działo się tak dlatego, ponieważ od roku 1890 inteligencja była uważana, pod każdym względem, za cechę dziedziczną, a więc stałą. Przez całkiem długi czas nikt nie kwestionował tego twierdzenia. Dopiero kilka lat temu zaczęły pojawiać się gazety naukowe, które publikowały dowody na to, że specjalne treningi poznawcze mogą przyspieszać możliwości intelektualne osób dorosłych.
W rezultacie pojawiło się wiele programów komercyjnych, a ich twórcy zachęcają do „trenowania mózgu” młodych ludzi i utrzymywania możliwości intelektualnych starszych ludzi. Takie projekty opierały się w większości na modułach treningowych oraz grach.
Powstało pytanie: czy można czerpać korzyści z gier wideo, które już istnieją i są, w każdym tego słowa znaczeniu, bardziej interesujące i wciągające niż „nowości medyczne”?
Co to jest inteligencja?
Na początku spróbujmy zrozumieć, co to znaczy zwiększyć poziom inteligencji. W psychologii inteligencja to zestaw różnych zdolności poznawczych. Inteligencja może być „skrystalizowana” lub „płynna„.
Inteligencja skrystalizowana pomaga zrobić właściwy użytek z wcześniej nagromadzonych zdolności i wiedzy. Inteligencja płynna jest nieco bardziej enigmatyczna; odpowiada za myślenie abstrakcyjne i jest wykorzystywana podczas rozwiązywania nieznanych dotąd problemów, nie ma nic wspólnego z przebytymi doświadczeniami. Dobrym przykładem takich wyzwań są zagadki.
Inteligencja płynna zmniejsza się z roku na rok. Z tego powodu starsi ludzie mają problem w opanowaniu nowych umiejętności – komputerów, internetu, nowego języka itp., natomiast dzięki inteligencji skrystalizowanej starszy człowiek pozostaje całkowicie kompetentny, jeśli chodzi o przebyte doświadczenia.
Podstawą inteligencji płynnej jest pamięć robocza, która jest odpowiedzialna za pamiętanie nowo uzyskanych informacji oraz korzystanie z nich. To na nią próbują wpłynąć programy trenujące umysł.
Programy trenujące
W anglojęzycznej części internetu znajdują się już dwa renomowane projekty komercyjne przeznaczone do trenowania pamięci roboczej — Cogmed i Jungle Memory (oba są płatne), ale jest też wiele innych, mniej znanych ludziom.
Czy te programy są warte zakupu? Po przeanalizowaniu rezultatów różnych przypadków wiadomo, że trenowanie pamięci roboczej naprawdę zwiększa poziom IQ o 3 lub 4 punkty. Według badań efekt może być nieco długotrwały.
Wychodzi więc na to, że trenowanie swoich możliwości intelektualnych poprzez wykonywanie zestawu specjalnie zaprojektowanych zadań to naukowo dowiedziony fenomen. Można nieznacznie podwyższyć poziom swojej inteligencji — nie możesz ugryźć więcej niż możesz przeżuć, ale jeśli będziesz trenować, zauważysz postępy.
A może połączyć przyjemne z pożytecznym i zamienić ćwiczenia męczące umysł na gry wideo? Mimo że podejście to ma ostatnio wielu zwolenników, nie znaleziono przekonujących dowodów ani powtarzalnych wyników, że gry PC mogą wpływać na uniwersalne zdolności poznawcze osoby dorosłej.
Można co najwyżej stwierdzić, że określone zdolności uzyskane w trakcie grania mogą przydać się w podobnych działaniach w prawdziwym życiu. Jednak należy tu uczciwie przyznać, że popularne teraz gry raczej nie sprawią, że staniesz się bystrzejszy i zdolniejszy we wszystkich obszarach swojego życia.
Dobre dla starszych
Dbanie o dobrą formę na starość jest całkiem przyzwoite. I tutaj pojawiają się gry wideo – ich skuteczność została naukowo udowodniona!
W pewnym badaniu, osoby w wieku 60-85 ćwiczyli swoje możliwości, wykorzystując prosty, zbudowany specjalnie na potrzeby tego eksperymentu symulator auta — NeuroRacer. Gracz miał prowadzić auto i równocześnie wciskać odpowiednie klawisze, w zależności od wyświetlanych na ekranie znaków.
Po miesiącu starsi gracze lepiej sobie radzili niż ich 20-letni konkurenci, którzy nie mieli wcześniej styczności z grą. U badanych osób zwiększyła się pamięć robocza i koncentracja. Najbardziej zauważalne jednak było to, że efekt utrzymywał się stosunkowo długo — obszary mózgu trenowane podczas eksperymentu pozostały aktywniejsze nawet przez 6 miesięcy po zakończeniu projektu.
Wyniki te zachęciły firmę Akili Interactive Labs do stworzenia trójwymiarowej gry na tablety – Project: EVO, która może zostać urzędowo poświadczona przez amerykańską radę FDA (Agencja Żywności i Leków).
Możliwe, że zanim zestarzeje się dzisiejsza młodzież, w opiece zdrowotnej szeroko wykorzystywane będą gry trenujące umysł.
Czy można być bystrzejszym dzięki grom wideo? Prawdopodobnie tak!
Ale nie musisz czekać. Z takiego leczenia możesz już korzystać – zarówno Ty, jak i Twoja rodzina, a wybrana gra nie musi być „medycznie udowodniona”. Według niektórych badań klinicznych popularne gry wideo mogą przynosić korzyści starszym ludziom i dzieciom cierpiącym na zaburzenia poznawcze.
Zatem, jeśli zauważysz, że Twoja ukochana babcia coraz częściej jest nieobecna duchem, wręcz jej dżojstik i przełącz telewizor na grę wideo.
Porady